تحلیل رویکرد پیشانقدی کانت به امر زیبا و امر والا

نوشتار حاضر با تمرکز بر رساله پیشانقدی مشاهداتی درباره احساس امر والا و امر زیبا و تحلیل رویکرد، روش و ابزارهای مفهومی اصلی کانت در پی آن است تا روشن کند، اولاً کانت با پیشینیان و همعصران بریتانیایی و آلمانی‌اش در مسائل مربوط به زیباشناسی چه نسبتی داشته، ثانیاً اتخاذ رویکردی تجربی، پسینی و در عین حال تبویبی در تحلیل احساس امر والا و امر زیبا به چه شکل خاصی از نظریه زیباشناسی منتهی شده است. هدف ما آن است که نشان دهیم گرچه اندیشه کانت از دوره پیشانقدی به نقدی تحولاتی اساسی را از سر گذراند، برخی ایده‌های مرکزی از همان دهه ۱۷۶۰ از دغدغه‌های اصلی فلسفی‌اش بودند. از رهگذر این نوشتار سعی کرده‌ایم چهره‌ای دیگر از کانت را نشان دهیم: فیلسوفی که برای مخاطب عام هم می‌نویسد، منظری مبتنی بر تجربه و مشاهده دارد و سبکی آزاد. نهایتاً نتیجه بررسی چهار بخش رساله‌ آن است که گرچه در بادی امر ظاهراً کانت هم مانند پیشینیانش به موضوعی زیباشناختی می‌پردازد، در بُن ملاحظات زیباشناختی‌اش دغدغه اصلی اخلاق و انسان‌شناسی نهفته است. فرضیه ما این است که اتخاذ سبکی آزاد در نوشتار، منظری تجربی و مشاهدتی و روشی مبتنی بر انسان‌شناسی باعث شده تا کانت بیش از نگارش رساله‌ای درباره زیباشناسی، رساله‌ای در اخلاق و انسان‌شناسی تجربی غنی از مشاهدات بنویسد و توجه خاصش به این دو موضوع را از منظری تجربی آشکار کند. با اثبات این فرضیه از رهگذر تفسیر متن نشان داده‌ایم که مشاهدات روایت چالش درونی کانت در جستجوی اصل اعلای اخلاق و نارضایتی او از ابتنای آن بر احساس و تلاشش برای برگذشتن از این سد یعنی کوشش برای یافتن اصول پیشین است.